Φυτά για βραχόκηπο - Βασικές αρχές

Άρθρο της Έφης Νυδριώτη, Γεωπόνος Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών - Master of Science degree Αρχιτεκτονική τοπίου

Κατάλληλα φυτά για βραχόκηπο μπορούμε να βρούμε παντού τόσο σε φυτώρια όσο και στη φύση, σε παραθαλάσσιες και σε ηπειρωτικές περιοχές. Τα βασικά τους χαρακτηριστικά προκειμένου να επιλεγούν ως φυτά βραχόκηπου είναι:

• το ύψος και το πλάτος τους, τα οποία στην ώριμη ηλικία δεν θα πρέπει να ξεπερνούν τα 100 εκ.,
• να είναι ανθεκτικά στις υψηλές θερμοκρασίες και στην ξηρασία,
• να επιζητούν τον ήλιο
• να αναπτύσσονται με αργούς ρυθμούς
• με το χρώμα των ανθέων, την εποχή της ανθοφορίας τους, το σχήμα και το χρώμα  του φυλλώματος τους, να δημιουργούν όμορφη εικόνα όλες τις εποχές του έτους.

Παρατηρώντας προσεκτικά τη φύση και τα φυτά που αναπτύσσονται,  διαμορφώνουμε τη σωστή αντίληψη για το τι φυτά θα πρέπει να επιλέξουμε για το βραχόκηπο. Γενικά η παρατήρηση του ευρύτερου περιβάλλοντος, μας οδηγεί εκ του ασφαλούς ακόμη και για τον τύπο και τον σχεδιασμό του βραχόκηπου που πρόκειται να δημιουργήσουμε στον κήπο μας και φυσικά για το φυτικό υλικό που θα χρησιμοποιήσουμε.

Αν θέλουμε να κατηγοριοποιήσουμε τα φυτά του βραχόκηπου χάριν της πρακτικότητας στην επιλογή των πιο κατάλληλων, θα πρέπει γενικά να πούμε τα εξής:

• Να απορρίψουμε τα μεγάλα καλλωπιστικά δέντρα.
• Οι κάκτοι και τα παχύφυτα είναι μια κατηγορία φυτών που μπορούμε να εμπιστευτούμε, προσέχοντας φυσικά τα βασικά χαρακτηριστικά των επιλογών μας,  όπως αναφέραμε πιο πάνω.
• Τα αρωματικά φυτά είναι επίσης μια άλλη κατηγορία επιλέγοντας κυρίως: το Θυμάρι, τη Λεβάντα, τη Λεβαντίνη, τη Μαντζουράνα, τη Ρίγανη, το Φασκόμηλο, τοΔενδρολίβανο, τη Μέντα.
• Από τα Βολβώδη-κονδυλώδη φυτά θα χρησιμοποιήσουμε: την Οξαλίδα για το σχήμα μπάλας, για το φύλλωμα  και το χρώμα των ανθέων την Άνοιξη, τις νάνες ποικιλίες της Ντάλιας, τον Νάρκισσο, την Ίριδα, τον Αγάπανθο.
• Ασφαλώς θα χρησιμοποιήσουμε τις νάνες ποικιλίες των Κωνοφόρων. Ο Γιουνίπερος, το Έλατο γλαυκό, η σφαιρική Τούγια είναι ορισμένα από αυτά με εντυπωσιακό σχήμα και χρώμα φυλλώματος.
• Οι Αειθαλείς Θάμνοι μας δίνουν πολλές επιλογές φυτών για το βραχόκηπο.  Θα πρέπει να ξεχωρίσουμε την Αγγελική νάνα, την Λευκή Αμπέλια με τα εντυπωσιακά άνθη και το εύρος της ανθοφορίας της, τις νάνες ποικιλίες της Βερονίκης. Σε μεγάλους βραχόκηπους σε πάρκα ή σε μεγάλους κήπους, θα μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε ακόμη και Γυνέριο δημιουργώντας μία εξαίρεση. Ακόμη το Ευώνυμο το Αργυρόφυλλο και το Χρυσόφυλλο, το Λεπτόσπερμα, η Μυρτιά νάνα, η Ναντίνια, το Πολυγάλα, το Πυξάρι, το Τεύκριο και το Υπέρικο
• Οι Φυλλοβόλοι θάμνοι συμβάλλουν ουσιαστικά στην όμορφη εικόνα του βραχόκηπου με την εντυπωσιακή ανθοφορία τους και την εναλλαγή του σχήματος τους κατά την πτώση ή την έκπτυση των φύλων τους με την εναλλαγή των εποχών. Ωστόσο καλό είναι να μην χρησιμοποιούνται πολλά φυτά στον βραχόκηπο, διότι η πτώση των φύλλων τους δημιουργεί αρκετά προβλήματα στον καθαρισμό του εδάφους  και στην εικόνα του βραχόκηπου: Η Βερβερίδα κόκκινη, Το Κυδωνίαστρο με λευκά άνθη και κόκκινους καρπούς το Φθινόπωρο, η νάνα Μπουκαμβίλια, η νάνα Ροδιά, η Φορσύθια και η Τσιντόνια, είναι από τα πιο συχνά χρησιμοποιούμενα φυτά.
• Από τα πολυετή ποώδη φυτά για το χρώμα που θα δώσουν στον βραχόκηπο τα εντυπωσιακά άνθη τους, θα ξεχωρίσουμε: Τον Αστερίσκο με κίτρινα άνθη, την Βερβένα, το Γεράνι, την Γκαζάνια, τη Διμορφοθήκη την οποία χρησιμοποιούμε σε μεγάλες κατασκευές, λόγω του γρήγορου ρυθμού ανάπτυξης και του μεγάλου πλάτους που καταλαμβάνει, την Κουφέα, τη Θαμνώδη Μαργαρίτα, το Σενέσιο, την Φελίτσια και το σφαιρικό Χρυσάνθεμο.
• Ο βραχόκηπος δεν μπορεί να στερηθεί τα υπέροχα ετήσια ανθοφόρα φυτά, τα οποία προσδίνουν ένα ιδιαίτερο-και διαφορετικό κάθε χρόνο- χρώμα στην κατασκευή. Ο Άλυσσος, το Αγύρατο, η Δαφνούλα, το Δελφίνιο, η Ζίννια, η Μπιγόνια, ο Πανσές, η Πετούνια, η Πορτουλάκα, η Σάλβια είναι φυτά που μπορούν να ‘ζωγραφίσουν’ το βραχόκηπο.

Ενδεικτικός Πίνακας με φυτά κατάλληλα για Βραχόκηπους

1. Αγήρατο – Ageratum houstorianum – Πόα ετήσια
2. Άλυσσο – Allyssum maritimum – Πόα ετήσια
3. Ανεμώνη – Anemone coronaria – Κονδυλώδης Πόα
4. Αουμπριέτα – Aubrieta deltoidea – Πόα πολυετής
5. Βερβένα – Verbena bartensis – Πόα πολυετής
6. Βερβερίδα – Berberis thunbergii – Θάμνος φυλλοβόλος
7. Βεργένια – Bergenia “Morgenrote” – Εδαφοκαλυπτικός θάμνος
8. Βερόνικα –  Veronica peduncularis – Πόα Aειθαλής
9. Βίγκα – Vinca rosae – Πόα ετήσια
10. Γαρυφαλλάκι (κινέζικο) – Dianthus sinensis – Πόα ετήσια ή διετής
11. Γαρύφαλλο των ποιητών – Dianthus barbatus – Πόα ετήσια ή διετής
12. Γιούκα – Yucca gloriosa – Θάμνος αειθαλής
13. Γιουνίπερος – Juniperus chinensis – Θάμνος κωνοφόρο
14. Γιουνίπερος – Juniperus communis – Θάμνος κωνοφόρος
15. Γκαζάνια – Gazania splendens – Πόα πολυετής
16. Γυψοφίλη – Gypsophylla repens – Πόα πολυετής
17. Δελφίνιο – Delphinium sp. – Πολυετής πόα
18. Δενδρολίβανο – Rosmarinus officinalis – Πόα πολυετής
19. Δεύτσια – Deutzia scrabra – Φυλλοβόλος θάμνος
20. Διμορφοθήκη – Dimorphotheca aurantiaca – Πόα πολυετής
21. Εσχόλτσια – Eschscholtzia californica – Πόα ετήσια
22. Εφόρμπια – Euphorbia cyparissias – Πόα πολυετής
23. Εφόρμπια – Euphorbia milettii – Πόα πολυετής
24. Ζίννια – Zinnia elegans – Πόα ετήσια
25. Ηλιάνθεμο – Helianthemum apenninum – Πόα Aειθαλής
26. Ημεροκαλίς – Hemerocallis sp. – Βολβώδες- ριζωματώδες
27. Θυμάρι – Thymus vulgaris – Θάμνος αειθαλής & Thymus praecox arcticus   Αρωματικό φυτό
28. Ιβερίς – Iberis sempervirens – Πόα Aειθαλής
29. Ίριδα – Iris germanica – Ριζοματώδης Πόα
30. Καλέντουλα – Calendula officinalis – Πόα ετήσια
31. Καλλίστεφος – Callistephus sinensis – Πόα ετήσια
32. Κατηφές (Ταγέτης) – Tagetes erecta – Πόα ετήσια
33. Κνιφόφια ή Τρίτομα – Kniphofia uvaria – Πόα
34. Κυδωνίαστρο – Cotoneaster horizontalis – Θάμνος φυλλοβόλος
35. Λεβάντα – Lavandula angustifolia – Πόα αειθαλής
36. Λεβαντίνη – Santolina pinnata – Θάμνος αειθαλής
37. Μαντζουράνα – Origanum majorana – Πόα πολυετής
38. Μέντα – Mentha gentilis – Πόα πολυετής
39. Μίσχανθος – Miscanthus sinensis – Πόα εδαφοκαλυπτικό φυτό
40. Μπέλα (μαργαρίτα)  – Bellis perennis – Πόα ετήσια
41. Νάρκισσος (Μανουσάκι) – Narcissus spp. – Βολβώδης Πόα
42. Νεπέτα – Nepeta recemosa – Πόα πολυετής
43. Περσικάρια – Persicaria polymorhpa – Πόα πολυετής ημιαειθαλής
44. Πεύκο – Pinus mugo “Mughus”& Pinus sylvestris “nana” – Κωνοφόρα χαμηλής ανάπτυξης
45. Πολυγόνι ή Πολύγoνο – Polygonum affine – Πόα πολυετής
46. Πορτουλάκα-μεταξάκι – Portulaca grandiflora – Πόα ετήσια
47. Ποτεντίλλα – Potentilla fruticosa – Θάμνος φυλλοβόλος
48. Πυξάρι (τιμισίρι) – Buxus macrophylla – Θάμνος αειθαλής
49. Ρείκι – Erica carnea &vagans – Φρυγανώδης θάμνος
50. Ρείκι (κοινό) – Calluna vulgaris – Εδαφοκαλυπτικός θάμνος
51. Ρεναγκούλα (Νεραγκούλα) –  Ranunculus asiaticus  –  Κονδυλώδης Πόα
52. Ρίγανη – Origanum vulgare – Αρωματικό φυτό
53. Σάλβια – Salvia splendens – Πόα ετήσια
54. Σελόζια – Selosia argentea – Πόα ετήσια
55. Σκυλάκι (αντίρρινο) – Antirrhinum majus – Πόα ετήσια
56. Σπειραία – Spireae japonica – Θάμνος φυλλοβόλος
57. Στάχυς – Stachys byzantina – Πόα αρωματική
58. Τεύκριο – Teucrium montanum – Αρωματικό φυτό
59. Τούγια – Thuja orientalis – Θάμνος αειθαλής
60. Υπέρικο – Hypeicum calycinum – Θάμνος ημιαειθαλής
61. Φασκόμηλο – Salvia officinalis – Πόα πολυετής
62. Φεστούκα – Festuca glauca – Πόα πολυετής
63. Χόστα – Hosta fortunei – Πόα